Amaç: Birinci basamak sağlık hizmetlerinin etkin ve verimli sunulmasında periyodik sağlık muayenesi (PSM) önemli bir yere sahiptir. Ülkemizde kişilerin PSM hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarını gösteren çalışmalar sınırlı sayıdadır. Bu çalışmanın amacı; bir üniversite hastanesi örnekleminde hastaların PSM hakkındaki farkındalıklarını tanımlamak ve beklentilerini öğrenmektir.

Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırma, bir üniversite hastanesi semt polikliniğine Eylül 2013 - Şubat 2014 tarihleri arasında herhangi bir nedenle başvuran 18 yaş ve üzeri kişilerden istatistiksel güç analizi ile 3400 kişilik evrenden belirlenen 1280 kişinin katılımıyla yürütülmüştür. Hazırlanan anket formu görüşmeyi kabul eden kişilere eğitim verilmiş olan üç anketör tarafından yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulanmıştır. SPSS 20,0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Tanımlayıcı veriler ortalama, standart sapma, frekans dağılımı ve yüzde olarak sunulmuştur. Değişkenler arasındaki ilişki ki-kare testi kullanılarak değerlendirilmiştir. PSM ziyaret sıklığına etki eden faktörler, lojistik regresyon analiziyle değerlendirilmiştir. İstatistiksel anlamlılık değeri p <0,05 olarak kabul edilmiştir.

Bulgular: Yaş ortalaması 37,2±15,4 (18-82), erkek kadın oranı 1:1,6 olan katılımcıların %38,1’i erkek, %56,3’ü evli, %53,4’ü en az bir çocuk sahibi, %72,3’ü yüksek okul mezunudur. Katılımcıların %32,8’i en az bir kronik hastalığa sahiptir. %65,7’si PSM amaçlı klinisyene başvurduğunu belirtirken, %53,2’si koruyucu hekimliğin tanımını doğru yapmıştır. Katılımcılar, birbirini takip eden iki PSM’ye başvuru süresini ortalama 12,7±11,4 ay olarak önermiştir. Yapılan lojistik regresyon analizi sonucunda PSM’ye yıllık olarak gitme durumunu etkileyen faktörler cinsiyet, aylık gelir, iş durumu, kendisinde ve birinci derece akrabasında kronik hastalık olma durumu olarak bulunmuştur. Katılımcılara göre PSM’de kadın, erkek ve çocuklar için yapılması istenen testler arasında farklılıklar vardır.

Sonuç: Katılımcılarda PSM ile ilgili bir farkındalık vardır, fakat PSM’nin uygulama ilkeleri hakkındaki bilgileri yetersizdir. Azımsanamayacak bir kısmı PSM ile Check-up’ın aynı anlama geldiğini düşünmektedir. Aile hekimlerinin PSM’nin uygulamasını kolaylaştıracak, toplumun mevcut sağlık sorunlarını kapsayan ve standart hale getirilmiş uygun tarama rehberleriyle desteklenmeleri birinci basamakta verilen hizmeti daha kaliteli ve sürdürülebilir hale getirecektir.

Anahtar Kelimeler: Koruyucu hekimlik, birincil koruma, tarama