Öz
Giriş ve amaç: Bu çalışma aile hekimlerinin tükenmişlik düzeylerini ve buna etki eden faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve yöntem: Araştırma Kayseri il merkezinde çalışan aile hekimleri arasında 2013 yılında yapılmış tanımlayıcı tipte bir çalışmadır. İl merkezinde görev yapmakta olan 280 aile hekiminin tamamı araştırma kapsamına alınmış ve 143 aile hekimine (%51,1) ulaşılmıştır. Hekimlere 24 sorudan ve Maslach Tükenmişlik Ölçe-ğinden oluşan bir anket uygulanmıştır. Araştırma için Erciyes Üniversitesi Etik Kurulundan onay alınmıştır. p<0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.
Bulgular: Hekimlerin mesleklerinde çalışmakta oldukları yıl ortalaması 19,0±5,4 yıldı. Katılımcı hekimlerin %83,9’u aile hekimliğine geçildiği günden beri uygulamanın içinde yer al-maktaydı. Yüzde 53,2’si aile hekimliğinin kendileri için çok uygun/uygun olduğunu belirtmişti. Aile hekimlerinin ortalama duygusal tükenme puanları 16,1±7,2, duyarsızlaşma puanları 4,3±3,2 ve kişisel başarı puanları 21,0±3,7 idi. Cinsiyetlerine, medeni durum-larına ve tanı konulmuş bir sağlık problemlerinin varlığına göre tükenmişlik puanları arasında fark yoktu (p>0,05). İş yükünün ve iş stressinin arttığını ifade edenlerle çalışma ortamından memnun olmayanlarda duygusal tükenmişlik (p<0,001), duyarsızlaşma (p<0,05) ve toplam tükenmişlik (p<0,001) puanları daha yüksekti (p<0,001). Aile hekimliğinin kendisine uygun olduğunu ifade edenlerin (p=0,004), uygulamada yer almaktan memnun olan (p<0,001) ve beklentilerinin karşılanmış olduğunu düşünen hekimlerin (p<0,001) duygusal tükenmişlik puanları daha düşüktü. Toplam hizmet süresi ile hiç bir tükenmişlik puanı arasında korelasyon saptanmadı (p>0,05). Aile hekimliğinde çalışılan süre ile duygusal tükenmişlik ve toplam tükenmişlik puanları arasında düşük düzeyde pozitif korelasyon vardı (p<0,05). Duygusal ve toplam tükenmişlik puanlarını etkileyen en önemli iki faktör beklentilerin karşılanması ve iş yükü olarak bulundu.
Sonuç: Aile hekimlerinin büyük bir kısmı aile hekimliği uygulamasının hekimler arasındaki rekabeti, iş yükünü ve stresini, etik yozlaşmayı artırdığını; yarısı sosyal hayatlarına ve mesleki gelişimlerine ayırdıkları zamanı azalttığını düşünmektedir. Aile hekimliğinde çalışılan süre ile duygusal tükenmişlik ve toplam tükenmişlik puanları arasında pozitif yönde bir ilişki saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Aile hekimi, tükenmişlik, birinci basamak
Telif hakkı ve lisans
Telif Hakkı © 2014 Yazar(lar). Açık erişimli bu makale, orijinal çalışmaya uygun şekilde atıfta bulunulması koşuluyla, herhangi bir ortamda veya formatta sınırsız kullanım, dağıtım ve çoğaltmaya izin veren Creative Commons Attribution License (CC BY) altında dağıtılmıştır.