Amaç: Bireylerin ruhsal yönden sağlıklı bir hayat sürdürmelerinde Aile Sağlığı Merkezi (ASM) çalışanlarına önemli görevler düşmektedir. Bu çalışma, ASM’lere başvuran bireylerin ruh sağlığı düzeyini ve sosyo-demografik faktörlerle olan ilişkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Yöntem: Kesitsel şekilde planlanan bu çalışma, 2013 yılında Yozgat il merkezindeki ASM’lerde yapılmıştır. Araştırmaya katılmak isteyen bireylere anket ve çalışma hakkında bilgi verilerek sözel onamları alınmıştır. Çalışmaya, 18 ve üstü yaştaki 487 birey katılmıştır. Veriler, sosyo demografik veri toplama formu ve Genel Sağlık Anketi (General Health Questionnaire) kısa formu (GSA-12) kullanılarak toplanmıştır. Ölçeğin Türkçe geçelik ve güvenilirliği Kılıç (1996) tarafından yapılmıştır. Ölçeğin kesim noktası iki olup, iki ve yukarı puan alanlar, riskli olarak değerlendirilmektedir. Verilerin analizinde t testi, ki-kare testi ve ikili lojistik regresyon kullanılmıştır.

Bulgular: Araştırmaya katılanların GSA-12 ölçek puan ortalaması 2,38±2,92 olup, %47,6’sı (%13,3’ü ≥6 puan) ölçekten ruh sağlığı riskli denebilecek (≥2) puan almıştır. Çok değişkenli lojistik regresyon analizine göre; ruh sağlığı sorunu olma olasılığı kadınlarda erkeklere göre 1,70 kat, %95 güven aralığı (%95GA, 1,13-2,55), sağlık sorunu olanlarda olamayanlara göre 2,25 (%95GA, 1,42-3,57) kat, sigara içenlerde hiçbir bağımlığı olmayanlara göre 5,34 (%95GA, 1,07-26,57) kat, alkol/ diğer bağımlığı olanlarda hiçbir bağımlığı olmayanlara göre 9,05 (%95GA, 1,80-45,43) kat, ekonomik durumu kötü ve orta olanlarda iyi olanlara göre sırasıyla 3,75 (%95GA, 1,72- 8,15) ve 1,55 (%95GA, 1,04-2,33) kat daha yüksektir. Yaş, öğrenim düzeyi ve medeni durumun etkisi önemli bulunmamıştır (p>0,05).

Sonuç: Araştırmaya göre; kadın olmak, sağlık sorunun olması, sigara, alkol vb. bağımlılığın olması, ekonomik durumun kötüleşmesi ruh sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Ruhsal yönden risk taşıyan kişilerin tanı, danışmalık ve tedavisi konusunda ASM’lerde çalışan hekim ve hemşirelere büyük sorumluluk düşmektedir.

Anahtar Kelimeler: Genel sağlık anketi, ruh sağlığı, ASM